Żywienie w trakcie ciąży

Co wpływa na potrzeby żywieniowe ciężarnej?

  • Wiek
  • Praca (rodzaj wykonywanej pracy)
  • Stan zdrowia
  • Niedobór/Nadmiar masy ciała

W przypadku kobiet z BMI < 18, dodatek energetyczny będzie większy

  • Czas trwania ciąży

I Trymestr: zwiększenie podaży kalorii o ok. 85 kcal. Planowany przyrost masy w pierwszych miesiącach ciąży to 1,5 kg
(Możemy to osiągnąć zwiększoną podażą warzyw lub wybranych produktów pełnoziarnistych)

II Trymestr: zwiększenie podaży kalorii o ponad 200 kcal na dobę

III Trymestr: zwiększenie podaży kalorii o ponad 400 kcal na dobę

  • Przebieg aktualnej ciąży
  • Rozwój tkanek płodu oraz łożyska
  • Synteza tkanek u matki

Pamiętajmy!
Nie można jeść „za dwoje”, a „na dwoje”.

Inaczej mówiąc, nie skupiamy się na ilości spożywanych kalorii, ale na jakości spożywanych produktów. Dla prawidłowego rozwoju dziecka bardzo ważna jest odpowiednia podaż składników odżywczych, które będą wspomagać proces rozwoju płodu.

Żywienie kobiet nie odbiega znacząco od zaleceń zdrowego żywienia. Dlatego bardzo ważne jest przestrzeganie zasad prawidłowego komponowania posiłków dla ogółu populacji.

Źródło: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/.

W poprzednim artykule również wspominaliśmy o kwasie foliowym. Jest to bardzo istotny składnik odżywczy, dlatego uważam za szczególnie ważne, aby jeszcze raz o nim wspomnieć i podkreślić jego znaczenie w diecie kobiety ciężarnej.
Suplementację kwasem foliowym należy rozpocząć co najmniej 3 miesiące przed planowanym poczęciem. Jest to ważne, aby zapewnić odpowiednie wysycenie organizmu kwasem foliowym i zmniejszyć ryzyko powstawania wad wrodzonych układu nerwowego u płodu.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat suplementacji w okresie ciąży, zachęcam do kliknięcia tutaj.

Powody niedoboru kwasu foliowego w organizmie:

  • Palenie papierosów oraz picie alkoholu. Zarówno nikotyna zawarta w papierosach, jak i alkohol skutecznie zaburzają metabolizm kwasu foliowego w naszym organizmie. Dlatego nawet podczas odpowiedniej suplementacji możemy nie osiągać zalecanego wysycenia organizmu kwasem foliowym,
  • Cukrzyca typu I i II, otyłość, niedobory witamin B12 i B6,
  • Stosowanie wybranych leków, np. metforminy,
  • Źle zbilansowana dieta, z małą ilością zielonych, liściastych warzyw oraz owoców, czyli produktów bogatych w chlorofil (zielona barwa owoców), soczewicy, buraków, roślin strączkowych,
  • Nieprawidłowa obróbka termiczna. Zbyt długi proces obróbki powoduje utratę części folianów z produktów. Dlatego produkty bogate w ten związek należy gotować al dente,
  • Kiełkujące ziemniaki – wzrost stężenia solaniny, co również może wpływać na zaburzenie metabolizmu kwasu foliowego. Dlatego w czasie suplementacji kwasem foliowym oraz podczas trwania ciąży należy szczególnie uważać, aby nie spożywać bulw ziemniaka, które wypuszczają nawet najmniejsze pędy, oraz tych zazielenionych pod wpływem światła.

Kwasy tłuszczowe z rodziny Omega 3, w tym DHA:

  • Wzrost spożycia produktów bogatych w wielonienasycone i jednonienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie w trzecim trymestrze ciąży, ze względu na rozwój aparatu wzrokowego u dziecka.
  • Właściwe pokrycie zapotrzebowania na DHA sprzyja przyjmowanie tłustych ryb morskich, przynajmniej 1-2 razy w tygodniu (śledź, łosoś, szprot). Należy jednak unikać takich ryb jak: miecznik, rekin, makrela królewska, tuńczyk oraz płytecznik.

W tabeli mowa o makreli atlantyckiej.

W okresie ciąży unikajmy również ryb wędzonych. Sam proces wędzarniczy zwiększa ilość dioksyn w pożywieniu.

Powody wzrostu zanieczyszczeń rtęcią w rybach:

  • Erupcje wulkanów
  • Bakterie bytujące na lądzie i w morzu
  • Działalność człowieka

Gdzie szukać informacji, czy w danej rybie (gatunek) nie wykryto wysokich stężeń metali ciężkich?

Na stronie Głównego Inspektora Sanitarnego można znaleźć informacje o przypadkach wykrycia wysokich stężeń metali ciężkich, w tym rtęci, w rybach dostępnych w sprzedaży w polskich sklepach: https://www.gov.pl/web/gis/ostrzezenia

Żelazo:

  • W czasie ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta dwukrotnie w porównaniu z okresem przed ciążowym ze względu na zapotrzebowanie płodowo-łożyskowe i ekspansję czerwonych krwinek matki. Prowadzi to do zwiększenia zapotrzebowania na żelazo do około 30 mg/dobę w czasie ciąży.
  • Źródła żelaza w diecie: podroby, jajka, mięso, zielone warzywa liściaste, pestki, nasiona i orzechy.
  • Co zaburza wchłanianie żelaza: picie herbaty oraz kawy podczas posiłku.

Co zwiększa wchłanianie żelaza: jedzenie produktów bogatych w witaminę C.

Ważne!

Należy pamiętać, aby nie zwiększać znacząco spożycia mięsa, ryb, jajek i sera w celu uzupełnienia dziennego zapotrzebowania na żelazo u kobiety w ciąży. Zbyt duża podaż tych produktów może prowadzić do nadpodaży retinolu, a tym samym do hiperwitaminozy. Zbyt wysoki poziom retinolu w organizmie może prowadzić do powstania wad rozwojowych u dziecka, takich jak wady układu sercowo-naczyniowego oraz deformacje twarzoczaszki, w tym rozszczep wargi i podniebienia. Prawidłowa podaż retinolu w diecie wynosi 700 mikrogramów na dobę.

W celu uzupełnienia żelaza w diecie warto również zwiększyć spożycie takich produktów jak: marchew, dynia, papaja, brokuły, bataty, mango, papryka, awokado, melon i brzoskwinie.

W diecie kobiety w ciąży należy również zwrócić szczególną uwagę na produkty mleczne. Kobiety w ciąży powinny całkowicie wyeliminować z jadłospisu mleko niepasteryzowane oraz wszelkie produkty mleczne wykonane z tego typu mleka. Szczególnie ważne jest sprawdzenie informacji na opakowaniu sera, aby dowiedzieć się, czy zostało ono wykonane z pasteryzowanego mleka, które jest bezpieczne dla kobiet w ciąży. Z diety kobiet ciężarnych należy także wykluczyć spożywanie surowych ryb oraz surowego mięsa. Należy również zawsze dokładnie myć warzywa i owoce przed spożyciem, aby zapobiec zakażeniom bakteryjnym, które mogą prowadzić do powstania wad u płodu.

W przypadku obecności kota wolno podwórkowego, który może mieć styczność z gryzoniami, należy zadbać o własną higienę, aby zminimalizować ryzyko zakażenia
(mycie rąk, twarzy po kontakcie z kotem).

Bibliografia:

1. dr inż. Joanna Rachtan-Janicka (https://www.youtube.com/watch?v=9w1TbYOn3Vc).

2. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, Mariusz Zimmer i inn, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020.

3. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Mirosław Jarosz i inn., 2020.

W Centrum Medycznym AMEDS oferujemy pacjentkom kompleksową opiekę ginekologiczną i położniczą.

Nasi lekarze prowadzą ciążę od momentu jej potwierdzenia aż do rozwiązania, a proces monitorowania przebiegu ciąży wspierany jest regularnymi badaniami laboratoryjnymi i diagnostycznymi USG.

Pobrania materiału na badania laboratoryjne wykonujemy w naszym gabinecie zabiegowym, gdzie kobiety w ciąży obsługiwane są poza kolejnością, zaś badania ultrasonograficzne wykonujemy na najwyższej klasy aparatach USG – Samsung V8 oraz Voluson S10 Expert – które zapewniają doskonałe obrazowanie i precyzyjne pomiary parametrów. Badanie USG 4D nagrywamy na nośnik USB, który jest wspaniałą pamiątką z okresu ciąży.

Współpraca lekarzy specjalistów z dietetykiem jest niewątpliwie dodatkowym cennym atutem naszej kompleksowej oferty dla pacjentek.

UMÓW WIZYTĘ