W leczeniu cukrzycy oraz insulinooporności bardzo istotna jest współpraca pomiędzy dietetykiem, diabetologiem oraz samym pacjentem. Dostosowanie farmakoterapii, diety oraz aktywności fizycznej do codzienności i stylu życia pacjenta jest niezwykle ważne w kontekście powodzenia terapii oraz poprawy samopoczucia pacjenta.
Jak rozpoznać cukrzycę lub insulinooporność? Proces ten rozpoczyna się od wizyty u lekarza, który przeprowadza wywiad i kieruje na odpowiednie badania w kierunku insulinooporności lub cukrzycy. Następnie, na podstawie wyników badań i przeprowadzonego wywiadu, lekarz postawi diagnozę. Warto zaznaczyć, że insulinooporność często przebiega bezobjawowo przez pewien czas, dopiero później mogą pojawić się różne problemy, takie jak:
- nadmierna senność po posiłku (szczególnie po posiłkach zawierających węglowodany),
- przyrost masy ciała,
- obniżenie nastroju,
- przymglenie umysłowe.
Profilaktyka i regularne badania mające na celu wczesne wykrycie zmian w organizmie są więc bardzo istotne. Im wcześniej zareagujemy, tym łatwiej będzie kontrolować insulinooporność poprzez zmiany w stylu życia.
Podstawowym i najprostszym badaniem jest oznaczenie poziomu glukozy na czczo.
- 70 – 99 mg/dl (wynik prawidłowy),
- 100 – 125 mg/dl (nietolerancja glukozy),
- > 125 mg/dl (cukrzyca)
Ważnym aspektem tego badania jest poprawne przygotowanie się do niego. W tym celu warto zadbać o dobry sen poprzedzający to badanie, unikanie stresu, szczególnie wieczorem oraz spożycie lekkiej kolacji. Objadanie się na noc może szczególnie wpłynąć na błędny wynik badania. Należy również zwrócić uwagę, żeby przed badaniem nie palić papierosów.
Innym bardzo popularnym badaniem jest OGTT (test obciążenia glukozą lub krzywa glukozowo-insulinowa), który polega na oznaczeniu jednego dnia (w tym przypadku opisane jest badanie OGTT, 3 punktowe):
- glukozy i insuliny na czczo,
- glukozy i insuliny po 1 godzinie od obciążenia glukozą 75 g,
- glukozy i insuliny po 2 godzinie od obciążenia glukozą 75 g,
“Obciążenie glukozą” to inaczej wypicie roztworu zawierającego 75 g glukozy (glukozę rozpuszcza się w niewielkiej ilości wody i wypija w ciągu maksymalnie 5 minut od pobrania insuliny i glukozy na czczo).
Istotnym miernikiem insulinooporności jest wskaźnik HOMA – IR, który oblicza się według wzoru:
HOMA – IR = insulinemia na czczo (mU/ml) x glikemia na czczo (mmol/l) / 22,5
Insulinooporność występuje, gdy HOMA – IR przekracza wartość 2. Niektóre źródła podają jednak, że insulinooporność zaczyna się, gdy HOMA – IR ma wartość > 1. Dlatego tak ważna jest konsultacja z lekarzem, który spojrzy na konkretny przypadek indywidualnie oraz całościowo.
Złotym standardem w oznaczaniu wrażliwości tkanek na insulinę, jest tzw. klamra metaboliczna, niemniej jednak ta metoda nie jest stosowana w codziennej diagnostyce ze względu na jej złożoność.
Badaniami, które warto rozważyć, chociaż samodzielnie nie wskazują jeszcze na problemy z gospodarką cukrowo – insulinową są:
- profil lipidowy,
- CRP,
- oznaczenie witaminy D3, B12, ferrytyny (podczas leczenia metforminą może dojść do niedoborów w witaminy B12 w organizmie człowieka, dlatego warto kontrolować jej poziom).
- morfologia,
- ciśnienie tętnicze krwi,
- próby wątrobowe (ASPAT, ALAT, GGTP, bilirubina),
- oznaczenie poziomu kreatyniny (szczególnie przed rozpoczęciem leczenia metforminą; problemy z nerkami mogą być przeciwwskazaniem do stosowania metforminy)
Podsumowując: diagnostyka w kierunku insulinooporności, cukrzycy to bardzo złożony proces, który wymaga rozbudowanej wiedzy, dlatego warto udać się z tym do specjalisty. Nie warto i nie należy robić tego samodzielnie, od ostatecznej diagnozy oraz doboru konkretnych badań jest lekarz.
Bibliografia:
1. Dominika Musiałowska, Insulinooporność zdrowa dieta i zdrowe życie, Wydanie I, Łódź 2019,
2. https://www.medicover.pl/badania/na-czczo/ (Data dostępu: 07.08.2024),
3. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/metody-oceny-insulinoopornosci/ (Data dostępu: 07.08.2024)
